Nam-ı diğer Tuleytula,
Ressam Greco Midilli’den gelip Toledo’ya yerleşmeden, Cervantes Don Kişot’u yazmadan önceydi. O görkemli Endülüs yıllarında Müslümanlar, Yahudiler ve Hiristiyanlar bir arada özgürce ibadet ediyorlardı. Henüz engizisyon mahkemeleri kurulmamıştı.
İspanya’nın kuzeyindeki dağlarda doğduğunda adı Tagus, Lizbon’da okyanusa dökülürken Tejo olan nehir, Toledo’nun kurulduğu kayalık tepenin çevresinde çember çizerek akarken 10. Alfanso uygarlık tarihi için çok önemli olan Santa İsabel sokağındaki tercümanlar okulunu kurdu. Bu okulda eski Yunan klasikleri, İslam alimlerinin tıp, felsefe, astronomi, matematik kitapları Kastilya ve Latin dillerine tercüme edildi. 13. yy’da karanlık çağını yaşayan Kuzey Avrupa’nın her yanından gelen bilim adamları Toleda’ya akın ettiler. Çünkü Avrupalılar’ın elinde Yunan klasikleri yoktu, barbar istilaları sırasında yakılmış veya kayıplara karışmıştı. Arapça bilmeyen bu ziyaretçiler Müslüman ve Yahudi tercümanların yardımıyla 10 yılda 80 kitabı tercüme ettirdiler.
Toledo, San Juan De Los Reyes Manastırı
Bu kitaplar Avrupa’da rönesansın, bilim ve aydınlanma çağının alt yapısını oluşturmuş. Böylece Romalılar’ın Toletum’u, Araplar’ın ve Yahudiler’in Tuleytula’sı Toledo, Doğu ve Antik Çağ birikimini Avrupa’ya aktaran bir köprü olmuş.
Mitra, Beşiktaş