Şişli’de, Hanımefendi sokakta otururduk. Güzel havalarda Nişantaşı’na kadar yürürdüm bazen.  Çat kapı gidebileceğim en az üç kapım vardı oralarda. Osmanbey’den vururdum, ta Maçka’ya kadar. Bizimkinin akrabalarıydı ikisi, biri de Türkan. Türkan’la Büyük postanede aynı gün başlamıştık işe, o da stajyerdi ben de. Sonra kadroya alındık. Her ne kadar inkar etse de eniştesinin parmağı vardı bu kadro işinde. Öğle tatilinden dönüyorduk bir gün, meydanda ona rastladık, Yeni Cami‘nin önünde, “eniştem,” dedi Türkan. Avcumda kalan yemleri güvercinlere, parke taşlarının üzerine hızlıca serpip, aceleyle elimi eteğime silmiş, uzatmış, memnun olmuştum. Maliyede Milli Emlak müdürüydü halasının kocası, valilikten geliyormuş. Vedalaşırken lacivert, çizgili takım elbisesi ile son derece uyumlu gri fötr şapkasıyla selamladı bizi. O zaman memurlar şapka takarlardı.       

Ertesi hafta enişte, postaneyle Eminönü Çarşısı arasında küçük bir ciğercide öğlen yemeği ısmarladı bize. Halam tembihlemiştir diye eğilip fısıldadı kulağıma Türkan. 

“Madem öyle, bi ilgileniver bizim kızla,” demiştir.

Daha kapıdan girer girmez kelli felli babayiğit bir adam, cüssesinden beklenmedik bir çeviklikle karşıladı bizi. Ellerini koca göbeğini saran beyaz önlüğüne hızlıca sildi ve nerdeyse yerlere kadar eğilerek doğulu şivesiyle enişteye hürmetlerini sundu. Arkasından bir izzet, bir ikram, ömrümde görmedim öyle ilgi alaka. Enişte, post bıyıklarına kadar ağarmış ustanın yarı yaşında olmasına rağmen ona “abi” demesini tevazuyla karşıladı ve torunlara kadar tüm aile efradını tek tek sordu. Hepsi de çok şükür iyiydi ve sağlığına duacıydılar.  

Üzerinde yağları cızırdamaya devam eden şişler gelip, boşlar gittikçe sıra bize geldi. İkimiz de çalışmak istiyorduk, burada ya da başka bir yerde devam etmek, vatana millete hayırlı olmak, bizden sonra gelen nesillere örnek teşkil etmek v.s. adeta coştuk, neredeyse ayağa kalkıp onuncu yıl marşını filan okuyacaktık. O zamanlar böyle denirdi, kendi ayaklarımızın üzerinde durmak, ekonomik bağımsızlık filan bilmezdik. Yoktu öyle dünyayı dolaşmak, çocuk da yapmak, kariyer de, “ben” demek, kendin için bir şey istemek ayıp kaçardı.

Aradan bir hafta geçti geçmedi, enişteye postanenin girişinde, demir dövmeli, kanatlı kapının önünde rastladık. Yüksek tavanlı holden geçip doğruca müdürün odasına gitti. On dakika sonra yine bizim gibi stajyer, uzun boylu, aydınlık bakışlı incecik bir oğlan, alnında biriken terlerle Türkan’a, müdürün onu odasında beklediğini söyledi. Sanki aşkını ilan ediyordu da elini ayağını nereye koyacağını bilmiyordu şaşkın.  

On gün geçti geçmedi Ankara’dan bir yazı geldi. Türkan ve ben kadroya alınmıştık, stajyer çocuk da. 

Türkan evlenince işi bırakmadı, kocasıyla devam ettiler. Zira uzun oğlanın heyecanı boşa değilmiş, bizim kız başlarda mırın kırın etti, tipim değil filan dediyse de bir yıl sonra evlendiler. Hepimiz emekliyiz şimdi.  Benim eksik primleri bey dışardan yatırdı da ben öyle emekli oldum. Kimse duymasın, artık suçmuş böyle yapmak. 

Çok severim Nişantaşı’nı, bazen kimseye uğramaz, vitrinlere baka baka Topağacı’na kadar yürür, Lebon’da bir kahve içer öyle dönerim eve. Reasürans çarşısından, bir çanta aldımdı bir gün, satıcı ısrar edince aynının ayakkabılarını da. Dağ çileği renginde göz alıcı bir kırmızıydı. Kocam “evde misafirlerini karşılarken giyersin, madem heves etmiş almışsın,” dedi. Kırmazdı beni, incitmezdi ama çok rafine bir zevki, sarsılmaz prensipleri vardı. Oğlan da ona çekmiş, neyse ki torun bana. 

Rahmetli öğle yemeğini evde yerdi. Son zamanlarında giriş katındaki muayenehanesinden bir kat çıkıp da eve gelinceye kadar nefes nefese kalınca asansör kullanmaya başladı. O zaman anlamalıydım çok vakti kalmadığını ama insan konduramıyor işte. Mahallede eskiler doktor bey derlerdi ona. Elli yıllık esnaf yerini birer birer “kavun verim mi dayıma” diyenlere bıraktıkça, ağırına gider, sinirlenirdi onlara. “Ne münasebet canım, nerden dayısı oluyormuşum” der, söylenirdi. Ben de Nadide hanımdım, ablaları oldum. Artık teyzeleriyim. 

Kimseye kırılmam, kolay kolay da kırmam. Ondan mıdır nedir geniştir etrafım. Yeşil zeytinin kırmasını, siyahın selesini, habersiz gelen misafiri severim. Bir kazan dolusu aşure yapıp konu komşuya dağıtmayı da. Ahbaplık olsun bana yeter ki. İpek halı, ince porselen olmasa da olur. Kahvenin yanında likörlü çikolatayı, bir de denize inen günü severim, havuçlu pilavı sevdiğim kadar.      

Balıkçı kızına bırakmış tezgahı, hemen tanıdı beni, birazdan yenisi gelecek, onlar daha taze olur temizler eve gönderirim sen merak etme teyzem,” dedi. 

Aklında olsun, oralardaki tek kadın balıkçı. Tanırsın hemen, bilirsin kimi dediğimi.

“Bilirim,” dedim. Başka ne söyleyeceğimi bilemedim. Hevesle devam etti. 

“Sebzeyi de Lalezar var ya orada, baklavacı, onun tam karşısındaki manavdan al. Küçüktür ama bostanından gelir her şey, tazecik olur.”

Şövalesindeki resme bakarak, “bu kürkü rahmetli, Paris seyahatimizdeyken almıştı,” dedi. Ateş tuğlası bir duvarın önünde, ahşap sandalyesinde oturan kadının yeşil kürkü etek boyundaydı.

 “Israr etti de öyle aldım. Yoksa utanırım, tuhaf gelir bu kürkle annemlere gitmek, görgüsüz gibi. Ben böyle deyince, “sen de o zaman sadece benim yanımda giyersin,” dedi ve eğilip boynumdan öptü. Traş losyonunun kokusu tüm vücuduma yayılan ılık bir nefes gibi girdi içeri. Elimde olsa onu orda tutar, bitmesin diye her gün azar azar içime çekerdim.”

Yaşlı kadın önündeki yarı tamamlanmış resme bakıyor, iki yanına belli belirsiz figürler çiziyordu. İyi bir usta elinde kesilmiş gri saçları resimdeki gibi kulak hizasındaydı. İlerleyen yaşına rağmen hala sevilmiş, seven bir kadının kırılgan zarafeti vardı üstünde.    

Karikatüre merak sardım. Karga burunlar, kepçe kulaklar, koca memeli kadınlar, sarkık gıdılı erkekler çizecektim. Çizgili pantolonlu kızın bir ayağı yerde diğeri yıldızlarda olacaktı. Ama işte buradayım, beyaz saçlı teyzelerin arasında.  Tutturdu, “halk eğitim var işte aşağıda, ona git,” diye. Basit ve geçici bir hevesti nasıl olsa benimkisi, önemsiz bir tutku. Post yapısalcı seminerlerden belediyenin dikiş kursuna gidiyordum. Bu nasıl bir iç dünyaydı. Bende kursa gitmekti asıl olan. Seramik, heykel veya psikodinamik film okumaları. Sonra kendi kendimi geliştirirdim evde, ne istiyorsam alırdı. Halbuki, kocamın gözünde isteklerimin, çiseleyen yağmur kadar bile etkisi yoktu. 

“Hayır, hayır! İki olsun” dedim, kantinde para üstü veren oğlana. Olsun ikisi de sade olsun. Tereddüt ettiğimi görünce yılışarak sırıttı zıpır, ne anladıysa artık, sersem. Resmi neredeyse bitirmişti döndüğümde “bak!” Dedi, kahvesini alırken, o da sade içermiş. Bu soldaki oğlum, aynı rahmetlinin gençliği, bu sağdaki hayta da benim torun.”

02/01/21, Bodrum

Yelda Ugan S.