Bugüne kadar Leonardo da Vinci’nin başyapıtı “Son Akşam Yemeği” hakkında biraz bir şeyler biliyordum. Ama Yahuda hakkında birden fazla hikaye duymuştum. Bu da duyduklarımın sonuncusu. Karakterlerin tamamı yani İsa ve 12 havarisi resimde gerçek kişiler model alınarak resmedilmiş. İş Yahuda’yı bulmaya gelince, epey zaman almış. Böylece resim ancak üç yılda tamamlanabilmiş. Bu kitap da Bohemyalı tüccar Joachim Behaim’in nasıl Leonardo’nun Yahuda’sına dönüştüğünün hikayesi.
Resim aslından çok şey kaybetse de günümüze Kadar gelmiş. Milano’da Santa Maria Delle Grazie Manastırının yemek salonunun duvarında, Yani o bir tablo değil duvar resmi. Salon dar olduğu için her seferinde ancak 25 kişi içeri girebiliyormuş. O yüzden de ha deyince gidip görülemiyor, 2.5 ay öncesinden rezervasyon yaptırmak gerekiyormuş.
“Mesele şu İsa ve havarileri,” dedi eliyle hava yelpazeliyerek, ” yani eğer ortada bir İsa varsa, çünkü hangi havariye ait olduğunu bilmediğim birkaç bacak ve kol dışında bir şey yok henüz. Bıktım artık. Bu adam haddini aştı. Aylarca uğramıyor, nihayet lütfedip gelince de fırçayı eline bile almadan yarım gün boyunca resmin önünde dikiliyor. İnanın bana sırf beni sinirden öldürmek için başladı bu resme.” (syf4)
Son Akşam Yemeği’nin konusu, İsa Mesih’in Romalı askerlerce yakalanmasından önce 12 Havarisi ile yediği son akşam yemeği.
İsa’nın, “Hakikatte size derim ki sizden biri beni ele verecektir.” demesinin ardından söylediklerinin havariler üzerindeki etkisi resmedilmiş. 12 havari, 12 ayrı karakter, 12 ayrı tepki. Beden dilleriyle anlatılan şaşırma, hayret, korku, endişe..
“İsa’ya onu sevdiğini anladığı için ihanet etti,” diye cevap verdi delikanlı. “Onu çok fazla sevmek zorunda kalacağını anladı ve kibri buna izin vermedi.”
“Evet. Yahuda’nın günahı kendi sevgisine ihanet edecek kadar kibirli olmasıydı,” dedi üstat Leonardo. (syf15)
Yazar Viyana’lı Perutz Nazilerin Avusturya’ya girmesinin ardından1938’de Filistin’e göç etmiş. Ancak 1948 yılında İsrail Devletinin kuruluşu ve ardından izlenen milliyetçi politikalardan duyduğu büyük rahatsızlık yüzünden, 1952’de yeniden Avusturya’ya dönmüş. Fakat Almanya’da yasaklanan romanları 1945 yılında, eserlerini çok beğenen Jorge Louis Borges’in girişimiyle ve El tizón de la Virgen adıyla Arjantin’de yayımlanmış.
“Dağların ötesinden mi geliyorsunuz?” diye sordu ve Almanya arkada bir yerlerdeymiş gibi başparmağıyla omuzundan geriye işaret etti.” (syf40)
Yahuda’nın Almanya’dan gelmesi de Leo Perutz için manidar bir kurgu olmuş.
12.09.2018
Yelda UGAN
Belli Belirsiz 